Experiment Vroegsignalering: advies Autoriteit Persoonsgegevens opgevolgd
Vroegsignalering is een maatregel waarmee het kabinet wil voorkomen dat betalingsachterstanden zich ontwikkelen tot een problematische schuldsituatie. Verhuurders, energie- en waterbedrijven en zorgverzekeraars delen gegevens van mensen met een betalingsachterstand met de gemeente. Zo komen mensen met dreigende problematische schulden eerder in beeld en kan de gemeente tijdig hulp aanbieden. Op verzoek heeft de Autoriteit Persoonsgegevens het gezamenlijke experiment Vroegsignalering van Dienst Toeslagen, de Belastingdienst en 10 gemeenten getoetst.
De Autoriteit Persoonsgegevens bracht op 6 februari 2025 een advies uit. Naar aanleiding van dit advies worden enkele uitgangspunten van het experiment aangepast.
Experiment vroegsignalering Dienst Toeslagen en de Belastingdienst
Sinds 2022 lopen er experimenten met samenwerkingsverbanden tussen gemeenten en andere instanties, zoals Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), hypotheekverstrekkers en het CAK (eigen bijdragen Wmo & Wlz). Ook Dienst Toeslagen en de Belastingdienst hebben samen met 10 gemeenten een experiment Vroegsignalering voorbereid. Hiermee willen wij onderzoeken of betalingsachterstanden bij belastingen of toeslagen een goede indicatie zijn voor dreigende problematische schulden. De gegevens worden alleen gebruikt om mensen een hulpaanbod te doen en niet voor handhaving.
Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft op verzoek van Dienst Toeslagen en de Belastingdienst een ministeriele regeling opgesteld voor het experiment. Deze ministeriële regeling is gepubliceerd op Internetconsulatie.nl en voorgelegd aan verschillende maatschappelijke organisaties. Op 6 februari 2025 bracht de Autoriteit Persoonsgegevens een advies uit over het delen van gegevens door Dienst Toeslagen en de Belastingdienst met de 10 gemeenten.
Zorgvuldigheid staat voorop
Zorgvuldigheid in het delen van gegevens staat voorop. In de opzet van het experiment is al een aantal stappen en selectiecriteria opgenomen om te voorkomen dat gegevens onnodig worden gedeeld. In het experiment maken Dienst Toeslagen en de Belastingdienst een eerste selectie op basis van burgers die een aanmaning hebben ontvangen en daar niet op hebben gereageerd – ze hebben niet betaald en geen betalingsregeling getroffen.
De geselecteerde burgers krijgen een informatiebrief met een formulier waarmee zij kunnen aangeven dat ze niet willen dat Dienst Toeslagen of de Belastingdienst hun gegevens met de gemeente delen. Ook krijgen ze een telefoontje van Dienst Toeslagen of de Belastingdienst met een hulpaanbod, bijvoorbeeld een betalingsregeling. Als er een oplossing wordt gevonden, worden de gegevens van de burger niet gedeeld.
Uitgangspunten verder aangescherpt
De Autoriteit Persoonsgegevens adviseert Dienst Toeslagen en de Belastingdienst extra alert te zijn op een nauwkeurige gegevensverwerking. We scherpen een aantal van de uitgangspunten van het experiment daarom nog verder aan. Het ministerie van SZW voert deze aanpassingen door in de ministeriële regeling. Naar verwachting kan het experiment voor de zomer van 2025 starten.